Mikołajki:
malownicze miasteczko położone nad dwoma jeziorami: Tałty i Mikołajskie. Mikołajki posiadają rozbudowaną infrastrukturę turystyczną między innymi: przystań Żeglugi Mazurskiej, około 1,5 tys. miejsc hotelowych (Hotel Gołębiewski 1,2 tys.) oraz kilkaset miejsc noclegowych w pensjonatach i kwaterach prywatnych, wiele restauracji, barów i tawern, oraz firm związanych z obsługą ruchu turystycznego. W Mikołajkach znajduje się Stacja Hydrobiologiczna Centrum Badań Ekologicznych PAN oraz Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, oraz Gospodarstwo Rybackie. W mieście działają dwie parafie katolickie: pw. MB Różańcowej i pw. Św. Mikołaja oraz dwa zbory protestanckie: luterański oraz zielonoświątkowy.
W mieście znajdują się: kościoły, Szkoła Podstawowa, Publiczne Gimnazjum, Społeczne Liceum Ogólnokształcące, kino, Centrum kultury Kłobuk , biblioteka, sklepy, restauracje, Urząd Gminy, Hotel Gołębiewski, pensjonaty
Zabytki: Klasycystyczny kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy projektu Schinkla z 1842r, drewniane empory, sklepienie kolebkowe z kasetonami, wieża z 1880r, kaplica cmentarna z początku XX wieku, neogotycki kościół katolicki Matki Boskiej Różańcowej z 1910r, rezerwat Jezioro Łuknajno, zabudowa miejska z przełomu XIX-XX wieku, Muzeum Reformacji

Jezioro Tałty:
powierzchnia jeziora 1796 ha, głębokość 50,8 m; klasa czystości: III (1992); Dostępność dobra. Kąpieliska: Plaża przy hotelu "Gołębiewski".; Brzegi przeważnie wysokie, pagórkowate i strome, jedynie część brzegu wschodniego płaska i miejscami podmokła.
Hobby: Żeglarstwo, turystyka kajakowa.
Jezioro Mikołajskie
powierzchnia: 500 ha, 497 ha ; głębokość: 25,9 m; klasa czystości: III (1990) - jezioro mocno zanieczyszczone - eutrofizacja spowodowana doprowadzaniem ścieków;
Dno słabo zarośnięte. Kamieniste - miejscami zamulone. Dostępność dobra. W niektórych miejscach dostęp do jeziora mogą utrudnić podmokłe łąki i bagna. Czartery jachtów w "Wiosce Żeglarskiej" i innych przystaniach w Mikołajkach. Brzegi na ogół wysokie, zachodni zalesiony (Puszcza Piska). Hobby: żeglarstwo (przez jezioro przebiegają szlaki: Mikołajki-Pisz, Mikołajki-Ruciane Nida, Mikołajki-Ryn). Wypełnia część rynny jeziornej biegnącej od Rynu do Rucianego-Nidy. Jezioro jest długie na prawi 6 km i szerokie na ponad 1,5 km. W północnej części znajduje się połączenie z jez. Tałty, na południu z jez. Bełdany, a na południowym wschodzie z jez. Śniardwy.